Trouw

Reinout Krajenbrink ©

 

                                TROUW

 

 

Het serene karakter en de ingetogen kleuren doen het schilderij Trouw onderscheiden van de andere twee schilderijen in het drieluik over de liefde. Waar dynamiek en felle kleuren de Verleiding en Hartstocht nog bepalen, heerst in dit schilderij een haast ceremoniële rust. Deze plechtige sfeer wordt o.a. bereikt door de diepe zachtblauwe achtergrondkleur in combinatie met de glimmende goudkleurige voorwerpen. Kijkt in de twee andere schilderijen van het drieluik de vrouwelijke persoon de kijker nog (verleidelijk) aan, nu is haar gezicht onbewust van de toeschouwer afgewend. Ze lijkt nog wel omringt te zijn door mensen, maar ze staan echter letterlijk als figuurlijk vaag afgebeeld op de fresco op de achter-grond. Het gaat in dit schilderij Trouw niet meer om het fysieke contact, maar om de geestelijke verbintenis met de ander, die ene, in de vorm van een duurzame liefde. Die duurzaamheid vinden we gesymboliseerd in het edelmetaal goud, dat we terug-vinden op het blauwe doosje. In werkelijkheid gaat dit om bladgoud (22kt) waarover het doosje heen geschilderd is. Het goud decoreert het doosje rondom en is analoog aan de betekenis van de gouden trouwring.De ronde vorm is zonder begin of eind en het duurzame materiaal goud symboliseert het oneindige, het eeuwige, gelijk de trouw.

Het mooie is, dat het goud ook een connectie legt met de twee andere schilderijen in het drieluik. Als we de twee andere schilde-rijen erbij nemen treffen we namelijk op het schilderij "Verleiding" wierook aan en op het schilderij "Hartstocht" mirre. We zagen al dat deze stoffen in elk schilderij zijn bete-kenis had maar in het geheel samengevoegd, de mirre, wierook en het goud, zijn het de welbekende offeranden van de wijzen uit het oosten aan het Christuskind, die terug te vinden zijn in het Mattheüsevangelie.

Wat we ook op alle drie de schilderijen aantreffen is de beeltenis van een vrouw-persoon.  Hier zien we een beeldje van een jonge vrouw vergezeld door een hond. In de kunstwereld is dit een bekende personificatie van trouw. In de traditionele symboliek staat de hond voor nog al wat betekenissen, maar de bekendste zijn wel de blinde liefde, gehoorzaamheid en trouw.

In deze hoedanigheid is ook de houding van de hond in het beeldje op het schilderij afgebeeld.

Nog een attribuut maar nu van huwelijkse trouw is de koperen kelk, die hier ook op het schilderij is afgebeeld, ingelegd met kostbare saffieren. De kelk wordt in het algemeen gebruikt als ceremoniële drinkbeker waaruit gemeen-schappelijk gedronken wordt. Het delen van een kelk staat universeel voor trouw, maar er is meer te vertellen over dit voorwerp. Op het schilderij is een kelk afgebeeld gemaakt van koper. Koper is al

een eeuwenoud gebruikt metaal dat zich makkelijk samen laat smelten met andere metalen. De naam koper werd zelfs een synoniem voor het woord "samen". In de Europese oudheid werd er dan ook vaak koperen munten in het bruidsbed gelegd om het paar van een blijvende band te ver-zekeren. Een zelfde soort betekenis heeft ook de saffier, een kostbare edelsteen, die

we hier ingelegd zien in de koperen kelk. We vinden de saffier soms nog wel eens terug op trouwringen of als hanger, de be-tekenis er van zou zijn dat het de trouw bevordert.

"Merkwaardig is het verhaal over de talisman van Karel de Grote die hij schonk aan zijn vrouw. Deze zou hebben bestaan uit twee ongeslepen saffieren en een stukje van het heilig kruis. Toen zij gestorven was en de talisman nog op haar lichaam bevond, kon Karel niet besluiten om haar te begraven, zelfs niet toen het lijk al ging ontbinden. Pas toen zijn biechtvader de saffieren weggenomen had, gaf hij toestemming tot de begrafenis. Vanaf dat moment ging zijn binding dan ook op die biechtvader over, die door hem tot aartsbisschop benoemd werd. Pas op zijn sterfbed ontving Karel de talisman van zijn biechtvader terug en kon hij rustig sterven."

Als laatste en misschien wel mooiste symbool van trouw is de klimop die schijnbaar vanuit een open raam naar binnen woekert. Deze altijd groene plant hecht zich stevig vast aan muren of bomen en blijft door-groeien zelfs wanneer de boom ook is dood-gegaan.