Bronnen van leven / Sources of life

Reinout Krajenbrink ©

 

                                         BRONNEN VAN LEVEN

 

 

In deze lente van 2011 heb ik er voor gekozen om ook eens wat vaker levende "dingen" aan mijn stillevens toe te voegen. Je mag je dan ook werkelijk afvragen of deze schilderijen nog wel stillevens genoemd mogen worden. Bij veel stillevens ligt de essentie bij het thema: vergankelijkheid, alles hoe mooi ook zal eenmaal vergaan. Met andere woorden memento mori ofte wel gedenk te sterven. Ik zou met dit stilleven iets anders willen zeggen: dank het leven, gedenk te leven. Een andere benadering, die aan het begin van dit nieuwe seizoen mijns inziens meer recht doet.

Het schilderij heet dan ook "bronnen van leven" waar ik nu wat dieper op zal in gaan en wat zal blijken aan het eind van de tekst, dat er nog een verrassende diepere lag bevat.

Allereerst een korte beschrijving wat we zien. De voorstelling speelt zich af in een nog donkere ruimte, alleen een lichtstraal werpt haar stralen op een houten tafel met daarop enkele voorwerpen, bescheiden van aard. Het is een koperen schaaltje met bosbessen, een glas met water en een stuk gebroken brood. Een groepje van vier citroenvlinders is dit eenvoudig tafereel niet ontgaan en strijkt neer op deze kleinoden. Waar ze vandaan gekomen zijn is niet duidelijk maar gezien de meest linkse vlinder lijken ze uit de richting te komen waar het licht ook vandaan komt.

 Dit schilderijtje laat dus niet een overdaad zien, maar zoals de bron het begin is van alles, zo is het begin meestal ook eenvoudig van aard. Een grote eik vindt zijn oorsprong in een klein zaadje, een kolkende rivier begint als een kleine waterstroom. In dit schilderijtje zijn onze bronnen van leven weergegeven. De allereerste bron van leven is licht. In duisternis kunnen wij niet leven. Het schilderij is daarom ook nog vrij donker van aard: maar een eerste lichtbundel doet hier al begin van leven opwekken. Enkele vlinders zijn namelijk door het licht ontwaakt en vinden hun weg. Een vlinder komt namelijk alleen tot leven wanneer er warmte en licht op hen straalt. Centraal in beeld staat een eenvoudig glas met daarin helder water. Water is eigenlijk de vloeibare tegenhanger van licht. Water is naast licht een absolute noodzaak voor leven. Het is de bron waar het leven uit ontstaat, planten, dieren de mens, we bestaan voor 80% uit water en zouden er niet lang zonder kunnen. Het is hét symbool van vruchtbaarheid. Datzelfde geldt eigenlijk ook voor brood, maar is dan de vaste variant. Bij alle agrarische volken is brood het belangrijkste voedingsmiddel. Brood is het symbool geworden van voedsel voor lichaam en ziel.

Tenslotte zien we ook enkele bosbessen liggen in een schaaltje. In het sappige vruchtvlees huist al weer het zaad dat het volgende jaar zal ontkiemen in de warme vochtige aarde. En daarmee sluit deze vrucht dan ook het rijtje af van bronnen des levens.

Deze aardse betekenis en beschrijving van dit schilderij herbergt echter ook nog een diepere religieuze symboliek. Volgens veel christenen is Jezus de bron van het leven. met Pasen vieren ze dat Jezus Christus zijn leven aan het kruis gaf als offer voor hun leven dat door Zijn dood voor de eeuwigheid behouden blijft. Het gebroken brood is het symbool van het gebroken lichaam van Christus. We zien hier het gebroken brood en op het meest rechtse brood zien we het kruissymbool afgebeeld. Een ander christelijk symbool dat de bron van nieuw leven symboliseert is het water: het symbool van de doop. Door met de doop je onder te dompelen in water wordt je volgens de traditie van je zonden gereinigd, ontdaan van je oude leven en wedergeboren in een nieuw leven. Daarom zien we ook in het glas de weerspiegeling van het brood dat ondergedompeld lijkt te zijn in het water. De vlinder tenslotte is binnen de christelijke traditie het symbool van wedergeboorte. Ze wordt dan ook vaak op grafstenen aangetroffen. De verschillende stadia waarin de vlinder zich manifesteert: rups, cocon vlinder representeert het overgaan naar een nieuw leven: de wedergeboorte.

Het is om al deze redenen dat dit schilderijtje de titel kreeg: Bronnen van leven

 

BACK TO THE HALL

 

 

TERUG NAAR ZAAL